http://vnexpress.net/gl/kinh%2Ddoanh/quoc%2Dte/2013/01/ackman%2Dva%2Dcuoc%2Dchien%2Dlat%2Dmat%2Dherbalife/

Thứ tư, 9/1/2013, 09:36 GMT+7

Ackman và cuộc chiến 'lật mặt' Herbalife

Bill Ackman, người thành lập và là CEO của quỹ đầu cơ Pershing Square Capital Management LP đưa ra một số bằng chứng để chống lại Herbalife sau cuộc nghiên cứu của mình vào hôm 20/12/2012.

Bill Ackman bắt đầu quá trình "lật mặt" Herbalife Ltd sau khi nhận được lời gợi ý từ một người bạn. Người phóng viên, sau đó chuyển sang nghiên cứu chứng khoán và là tác giả một cuốn sách về quản lý các quỹ đầu tư nói với Ackman vì cảm thấy một mô hình kim tự tháp trong mạng lưới của Herbalife.

Cuộc trao đổi vào thời điểm 18 tháng trước này đã biến thành một quá trình nghiên cứu của Ackman với sự tham gia của hai công ty luật và kiểm toán. Vào ngày 20/12/2012, ông Ackman xuất hiện trước công chúng, đưa ra bài thuyết trình kéo dài 3 giờ đồng hồ cáo buộc Herbalife sử dụng giá bán, những hiểu lầm trong thông tin bán hàng và một cơ cấu phức tạp để che giấu đi mô hình kim tự tháp của mình.

Herbalife là một trong những công ty sử dụng mô hình bán hàng đa cấp nổi tiếng thế giới, cùng với Avon và Amway. Sản phẩm của Herbalife được phân phối qua đội ngũ các cá nhân đeo huy hiệu với câu slogan: "Lose weight now. Ask me how" (Muốn giảm cân. Hãy gọi tôi). Các nhân viên bán hàng này được tuyển dụng bởi những người ở vị trí cao hơn trong cấu trúc mạng lưới. Những người này cũng nhận được một phần hoa hồng nếu người họ tuyển dụng bán được hàng.

Bill Ackman, người đưa ra bài thuyết trình cáo buộc Herbalife hôm 20/12. Ảnh Bloomberg

Bán hàng đa cấp là một ngành kinh doanh tạo nguồn thu khổng lồ. Theo Hiệp hội Bán hàng trực tiếp (Direct Selling Association), năm 2011, khoảng 16 triệu nhà phân phối đã mang về doanh thu gần 30 tỷ USD chỉ riêng ở nước Mỹ. Theo ước tính, trên thế giới có khoảng 92 triệu người tham gia bán hàng đa cấp với tổng doanh số 154 tỷ USD.

Người tham gia luôn gặp khó khăn trong việc phân biệt bán hàng đa cấp (hợp pháp) với mô hình kim tự tháp (phi pháp). Trong mô hình kim tự tháp, mở rộng mạng lưới là tất cả. Người ta phải trả tiền để gia nhập mạng lưới, rồi thu lại được vốn khi tìm được người mới gia nhập. Đến một thời điểm nào đó mà mạng lưới không tuyển thêm được người mới, kim tự tháp sẽ sụp đổ. "Herbalife đang liên tục tiến vào các thị trường mới, từ Mexico tới Ghana, nhưng rồi sẽ chẳng còn thị trường nào để họ tiếp tục thâm nhập nữa", Ackman tuyên bố.

Bán hàng đa cấp thực sự không phải như vậy. Hoạt động kinh doanh hợp pháp này tạo ra doanh thu bằng cách bán sản phẩm thực, chứ không phải phí thu từ người mới. Tuy nhiên, ông Ackman lại cho rằng Herbalife phụ thuộc vào việc tuyển thêm người, tức là theo mô hình kim tự tháp chứ không phải bán sản phẩm cho khách hàng. Đáp lại lời nhận định trên, ông Michael Johnson, CEO của Herbalife cho biết, 90% số sản phẩm của công ty được bán cho người ở ngoài mạng lưới phân phối.

Michael Johnson, CEO của Herbalife lên tiếng phản đối cáo buộc của Ackman về mô hình kim tự tháp. Ảnh Los Angeles Times.

Ngoài ra, Ackman còn cho rằng, tài liệu marketing do Herbalife cung cấp làm người ta cảm thấy việc làm giàu từ việc bán sản phẩm của công ty này. Theo tính toán của ông, chỉ 0,14% trong số 2,7 triệu nhà phân phối của Herbalife kiếm được trên 20.000 USD một năm và có hơn 93% nhà phân phối không kiếm được đồng hoa hồng nào.

Cáo buộc của Ackman là khó khăn lớn thứ hai sau khi David Einhorn, một nhà quản lý quỹ đầu cơ khác đặt ra nhiều câu hỏi khó trả lời cho Herbalife hồi tháng 5/2012, thời điểm cổ phiếu của công ty lập đỉnh 73 USD. Cổ phiếu của Herbalife đã mất 32% giá trị trong 3 ngày sau cáo buộc của Ackman, xuống còn 26,06 USD. Herbalife sẽ tổ chức hội nghị với các nhà đầu tư vào ngày 10/1 ở New York.

Các cơ quan quản lý vẫn chưa có phản ứng gì trước lời buộc tội của ông Ackman. Diễn biến tiếp theo sẽ phụ thuộc nhiều vào lời giải thích chi tiết của Herbalife trong ngày 10/1. Một lợi thế của Herbalife là bà Anne Coughlan, giáo sư của Trường kinh doanh Kellogg, Đại học Northwestern đã xuất bản một nghiên cứu cho rằng hoạt động của công ty là hợp pháp, không có chung các đặc điểm với mô hình kim tự tháp hồi tháng 7/2012.

Nguyễn Tâm (theo Bloomberg/ The Economist)