ChangeTobeBetter's blog: Uẩn khúc đằng sau các cuộc tập trận Nga-Trung, Mỹ-Philippines

Thứ Ba, 9 tháng 7, 2013

Uẩn khúc đằng sau các cuộc tập trận Nga-Trung, Mỹ-Philippines

http://vietnamdefence.com/Home/phantich/Uan-khuc-dang-sau-cac-cuoc-tap-tran-NgaTrung-MyPhilippines/20124/51578.vnd

Uẩn khúc đằng sau các cuộc tập trận Nga-Trung, Mỹ-Philippines

8:09 PM, 27/04/2012, Views: 23788 | By Nhân Vũ

VietnamDefence - Cuộc tập trận Nga-Trung lôi cuốn Nga vào cuộc tranh chấp lãnh thổ nguy hiểm của người khác. Bình luận của chuyên gia Nga nổi tiếng với quan điểm bài Trung Quốc A.A. Khramchikhin.

Tiếng pháo trên Hoàng hải báo hiệu điều gì?

Tại Hoàng hải đã bắt đầu cuộc tập trận hải quân chung "Hợp tác trên biển-2012". Cuộc tập trận sẽ kéo dài đến ngày 27/4. Nhân sự kiện này, tờ Svobodnaya Pressa (Nga) ngày 24/4/2012 đã có bài bình luận. Xin giới thiệu bài viết với mục đích tham khảo.

Phó Tham mưu trưởng Hải quân Nga Leonid Sukhanov và phó tư lệnh hải quân Trung Quốc Ding Yiping tham dự lễ khai mạc cuộc tập trận chung ở Thanh Đảo. Ảnh: AP

Các nhiệm vụ tập trận nhìn chung cũng bình thường cho loại hình diễn tập chiến đấu này trên đại dương: truy tìm và "tiêu diệt" tàu ngầm, giải thoát tàu biển bị khủng bố chiếm giữ. Điều có vẻ êm tai với Nga là chi tiết mà bộ chỉ huy hành quân của Hạm đội Thái Bình Dương, Nga nhấn mạnh là việc phối hợp với phía hải quân Trung Quốc sẽ hoàn toàn thực hiện bằng tiếng Nga.

Về nguyên tắc thì dường như chẳng có gì khác thường. Các cuộc tập trận chung hải quân Nga-Trung được nhất trí tiến hành thường xuyên từ năm 2005. Nhưng dẫu sao cuộc tập trận hiện nay vẫn có điểm đặc biệt riêng.

Một là, chưa bao giờ trong hai thập kỷ hậu Soviet, Hạm đội Thái Bình Dương cử một binh đoàn tàu hùng mạnh như vậy với tuần dương hạm tên lửa cận vệ Varyag, các tàu chống ngầm cỡ lớn Đô đốc Tributs, Đô đốc Vinogradov, Nguyên soái Shaposhnikov, tàu chở dầu Pechenga và 2 tàu cứu kéo SB-522, MB-37. Theo các sách tra cứu thì đây thực tế là toàn bộ các chiến hạm nổi đại dương mà Nga còn ở Viễn Đông. Ít ra thì đúng là tất cả các chiến hạm lớn có thể rời cầu cảng mà không có rủi ro lập tức chết máy.

Nhưng đáng chú ý hơn là chuyện khác. Chính trong những ngày mà cách địa điểm tập trận Nga-trung không xa, trên biển Đông đang vang lên những loạt súng pháo từ những chiến hạm khác của Mỹ và Philippines. Ở đó, cũng đang diễn ra cuộc tập trận chung lớn. Bắc Kinh đã phản ứng cực kỳ kích động với cuộc tập trận này. Ngày 21/4, Trung Quốc chính thức cảnh báo Washington và Manila rằng, có nguy cơ nổ ra va chạm quân sự tại khu vực tập trận. "Tất cả các nhà quan sát vô tư từ lâu đã nhận thức được rằng, tập trận quân sự là một giai đoạn trên con đường tiến đến va chạm quân sự và giải quyết xung đột thông qua sử dụng vũ lực", tuyên bố của quân giải phóng nhân dân Trung Quốc nói. Dĩ nhiên đó là họ nói về cuộc tập trận của Mỹ và Philippines. Còn cuộc tập trận mà Nga và Trung Quốc đang tiến hành ở Hoàng hải, theo Trung Quốc, rõ ràng là tràn đầy tình yêu hòa bình.

Lầu Năm góc đã vội vã lên tiếng trấn an dư luận quốc tế là không hề có gì mang tính khiêu khích trong các hành động của hạm đội Mỹ, cuộc tập trận đã được lên kế hoạch từ lâu và tất cả những ai cần biết, kể cả Bắc Kinh và Moskva, thì đều biết có cuộc tập trận này. Nhưng người Mỹ không cách nào giải thích được một chuyện kỳ lạ: theo kế hoạch, cuộc tập trận chung với Philippines ở Biển Đông lẽ ra phải ngày 23/4 mới bắt đầu. Nhưng nó lại được triển khai sớm hơn một tuần, bắt đầu vào ngày 16/4. Vì sao có sự vội vã đó?

Trăm tội cũng chỉ tại sự cố tranh chấp lãnh thổ mới xảy ra ngày 10/4. Hôm đó, Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines đã phát hiện 2 tàu Trung Quốc gần bãi đá ngầm Scarborough mà Philippines và Trung Quốc đang tranh chấp chủ quyền. Phía Philippines định bắt giữ những kẻ mà họ cho là đánh cá trộm. Nhưng xuất hiện các tàu bán quân sự Trung Quốc lập tức xuất hiện ngăn cản. Giao chiến không xảy ra, nhưng cuộc tranh cãi biên giới lại bùng lên với sức nóng mới.

Lịch sử cuộc tranh chấp ngoại giao này là thế này. Cái giá của vấn đề là lá cờ của ai sẽ bay trên hàng trăm hòn đảo, bãi đá ngầm và đảo san hô trên một vùng biển rộng 400.000 km2 nằm trên những tuyến giao thông tàu biển trọng yếu nhất từ Thái Bình Dương sang Ấn Độ Dương. Tất cả những hòn đảo, bãi đá tranh chấp lớn nhỏ được gọi là quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa. Các bên đòi chủ quyền gồm Việt Nam, Malaysia, Brunei và Đài Loan, Trung Quốc và Philippines. Bên nào cũng gọi các vùng lãnh thổ tranh chấp là "lãnh thổ lâu đời" của mình. Nhiều nhất là Việt Nam khi kiểm soát 21 đảo. Trung Quốc và Philippines mỗi bên nắm giữ 8 đảo.

Mỗi bên đều chiếm giữ được một ít. Nhưng chiếm được vị thế đắc lợi nhất là kẻ thù đáng nguyền rủa của Bắc Kinh - đó là chế độ Đài Loan. Lá cờ của họ chỉ bay trên có một hòn đảo của Trường Sa, song lại là đảo to nhất! Trên đảo Itu Aba có một căn cứ hải quân và một căn cứ không quân của Đài Bắc nên cho phép kiểm soát vùng biển rộng lớn.

Trung Quốc đã không chỉ một lần mưu toan giải quyết tranh chấp lãnh thổ bằng vũ lực. Năm 1974, Bắc Kinh đã chiếm quần đảo Hoàng Sa từ tay Việt Nam và đưa ra yêu sách chủ quyền đối với toàn bộ quần đảo Trường Sa. Năm 1988, họ lại dùng vũ lực chiếm một phần quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Và dường như các bên từ nhiều năm nay đang ráo riết chuẩn bị cho cuộc giao đấu mới.

Mới đây, Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh tuyên bố: "Chúng tôi sẽ không bao giờ xâm phạm chủ quyền các nước khác. Nhưng chúng tôi phải ngăn chặn bất cứ ai mưu toan xâm phạm chủ quyền của Việt Nam".

Một cách công khai, Quốc hội Việt Nam đã phê chuẩn kế hoạch động viên trong trường hợp nổ ra chiến tranh với Trung Quốc (Có lẽ tác giả muốn nói đến Nghị định số 42/2011/NĐ-CP về "Quy định công dân thuộc diện làm nghĩa vụ quân sự được miễn gọi nhập ngũ trong thời chiến" do Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ký ban hành ngày 13/6/2011).

Năm 2009, Hà Nội đã ký với Moskva hợp đồng đóng 6 tàu ngầm diessel lớp Varshavyanka trị giá 2 tỷ USD. Không ai nghi ngờ việc Việt Nam cần các tàu ngầm trước hết để phòng thủ các đảo do mình kiểm soát trước hải quân Trung Quốc vốn có ưu thế hiển nhiên về số lượng và chất lượng trong khu vực.

Nhân đây, cũng phải nói rằng, từ lâu nay, người Việt Nam gọi biển Nam Trung Hoa theo cách gọi quốc tế là Biển Đông. Còn Philippines mới đây gọi biển này là biển Tây Philippines. Vì thế, dư địa cho những thỏa hiệp ngoại giao còn lại rất ít.

Người Mỹ cũng tích cực tham gia vào cuộc tranh chấp này. Mỹ nhận thức rõ rằng, nếu chiếm được quần đảo Trường Sa, Trung Quốc sẽ nắm được quyền kiểm soát hiển nhiên đối với một khu vực trọng yếu nhất của đại dương thế giới. Tuy nhiên, khả năng của Mỹ ảnh hưởng đến tình hình bị sút giảm mạnh sau khi họ đóng cửa căn cứ hải quân lớn nhất của mình tại khu vực này ở vịnh Subic vào năm 1992. Mỹ đã ngỡ rằng, sau khi Hải quân Liên Xô rút khỏi khu vực thì họ chẳng cần căn cứ Subic làm gì. Song Washington đâu ngờ được khoảng trống xuất hiện lại bị Trung Quốc lấp đầy nhanh đến vậy?

Tuy nhiên, tháng 6/2011, Philippines đã có được những bảo đảm đặc biệt của Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton cam kết bảo vệ Philippines trước Trung Quốc và họ đã bắt đầu thiết lập mặt trận thống nhất chống Trung Quốc với Việt Nam.

Đó là mớ bòng bong chính trị-quân sự mà Nga đã đã dính vào cùng với cuộc tập trận "Hợp tác trên biển-2012". Vì thế, chỉ mong sao cuộc tập trận kết thúc càng mau càng tốt.

Hải quân Nga và Trung Quốc hoàn thành giai đoạn 1 cuộc tập trận. Ảnh: Hải quân Nga

Bình luận của Phó Giám đốc Viện Phân tích chính trị và quân sự (Nga) Aleksandr Khramchikhin

SP: Thưa ông Aleksandr Anatolievich, điều đang diễn ra ở Hoàng Hải và Biển Đông phải chăng là sự trùng hợp ngẫu nhiên?

- Theo tôi được biết, ý tưởng tập trận chung với Trung Quốc là do phía Nga đưa ra năm ngoái, khi tổng tham mưu trưởng quân đội Trung Quốc thăm Moskva. Nga đã đề xuất, nhưng Trung Quốc có thái độ lạnh nhạt. Sau đó, vào đầu năm nay, Mỹ chính thức gọi Bắc Kinh là kẻ thù chính và việc kiềm chế Trung Quốc bằng quân sự trở thành nhiệm vụ chủ yếu trong tương lai gần. Lập tức, giới quân sự Trung Quốc nhớ ra đề xuất tập trận chung của Nga và bắt đầu tỏ ra sốt sắng với việc tập trận chung.

SP: Kết quả là có lẽ lần đầu tiên kể từ chiến tranh lạnh, các tàu chiến Nga và Mỹ đồng thời tập luyện đánh đắm tàu của nhau ở các vùng biển liền kề. Đương nhiên, giả định về những tên khủng bố chiếm giữ một tàu biển dân sự của các cuộc tập trận trong trường hợp này chẳng qua là nói cho vui. Các tuần dương hạm tên lửa đâu có đánh nhau với khủng bố. Nga có cần cái đó trong hoàn cảnh hiện nay không?

- Tôi nghĩ là Nga không biết trước kế hoạch tập trận của Mỹ và Philippines. Nên khi biết thì công tác chuẩn bị cho cuộc tập trận đã "Hợp tác trên biển-2012" đã khởi động. Không còn đường lùi nữa. Hơn nữa, ở đây còn có một khía cạnh nữa. Mới đây, Nga đã ký với Việt Nam hợp đồng hợp tác khai thác dầu khí ở thềm lục địa của Việt Nam ở Biển Đông. Chính là vùng biển mà bất chấp mọi quy định của luật pháp quốc tế, Trung Quốc coi là biển của họ. Như vậy, lần đầu tiên chúng ta đã chống lại Bắc Kinh trong một vấn đề cực kỳ nhạy cảm đối với họ. Trong bối cảnh đó mà việc lại từ chối thêm tập trận chung với Trung Quốc sẽ đào sâu thêm xung đột với Trung Quốc. Làm như vậy, may ra chúng ta sẽ làm dịu bớt được những mâu thuẫn.

SP: Nhưng cuộc tập trận chung của Hải quân Nga với Trung Quốc không thể không làm cho Việt Nam, đối tác quan trọng nhất của chúng ta trong lĩnh vực mua bán vũ khí, bực tức. Chúng ta đang có với họ những hợp đồng hàng tỷ đô la. Chúng ta sẽ không mất Việt Nam chứ?

- Nga ở Đông Nam Á đang thực thi chính sách nước đôi. Tôi không nghĩ là sẽ có những phức tạp nghiêm trọng với Việt Nam. Mặc dù nay có thể sẽ phát sinh những vấn đề nhất định. Nhưng Hà Nội chẳng thể làm thế nào được. Nhiều hệ thống vũ khí họ chẳng thể mua được ở đâu khác cả.

SP: Thế hạm đội Nga cần cuộc tập trận đó làm gì? Định học bài đánh trận bằng tiền Trung Quốc chăng? Hay là định học cách truy tìm tàu ngầm Trung Quốc để tìm ra nhược điểm của các tàu ngầm Nga?

- Ở mức độ nhất định thì đúng là như vậy.

SP: Chính bởi vậy mà lực lượng chủ lực của Hạm đội Thái Bình Dương đã tiến ra Hoàng hải?

- Đã ra khơi tập trận là 4 tàu chiến mặt nước tác chiến đại dương trong số 6 chiếc mà Nga hiện có ở Thái Bình Dương. Nằm lại Vladivostok chỉ còn có 2 chiếc. Mà 2 chiếc này nằm bờ không ra khơi chỉ là vì chúng đang được sửa chữa.

Hình ảnh tàu hải quân Trung Quốc tham gia tập trận